In de tweede week van november vindt in Brazilië de COP30-klimaatconferentie plaats. We hopen van harte dat de bevolkingsfactor binnen de klimaatverandering tijdens de conferentie aan bod komt, maar we vrezen dat dit opnieuw over het hoofd zal worden gezien. Hoewel wetenschappers de impact van de bevolkingsgroei op de klimaatverandering hebben bevestigd – en het potentieel van bevolkingsmaatregelen om deze te beperken – blijft het zoals altijd een gevoelig onderwerp voor de media en leiders. EurASP (de Europese alliantie van organisaties die werken aan de bewustwording rond duurzame demografie) heeft van deze gelegenheid gebruik gemaakt om contact op te nemen met de ngo’s die zijn uitgenodigd om deel te nemen aan de conferentie. Wij hebben onderstaande brief verstuurd naar de Belgische NGO’s die uitgenodigd zijn voor de COP30.
Geachte,
De wereldklimaatconferenties hebben tot nu toe nauwelijks aandacht besteed aan een onderwerp dat cruciaal is voor het ecologisch evenwicht: de bevolkingsgroei. Het is echter duidelijk dat de geringste vooruitgang in de inspanningen om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen onmiddellijk teniet wordt gedaan door een toename van de wereldbevolking. In het zesde rapport uit 2022 heeft werkgroep III van het IPCC de toename van de broeikasgasemissies in verhouding gezet tot het bbp per inwoner en de overeenkomstige bevolkingsgroei in de periode 1990-2019. Uit de berekeningen blijkt dat 34 % van de toename van de uitstoot te wijten is aan de groei van de wereldbevolking, de rest aan de stijging van het bbp per hoofd van de bevolking.1 Verschillende auteurs hebben erop gewezen dat de invloed van de demografische groei hier duidelijk werd onderschat, omdat geen rekening werd gehouden met de effecten van de sectoren die worden samengevat onder de term LULUCF (Land Use, Land-Use Change and Forestry) en die bijzonder relevant zijn voor de ontwikkelingslanden.2 Het ligt dan ook voor de hand dat de bevolkingsgroei de belangrijkste factor is voor de toename van de broeikasgasemissies.
Voor ons is het echter vooral van cruciaal belang dat in landen met een hoog vruchtbaarheidscijfer de druk van een groeiende bevolking alle inspanningen om zich aan te passen aan de gevolgen van de klimaatverandering tegenwerkt en hun veerkracht verzwakt. Dit geldt met name voor de voedselzekerheid.
Tijdens de COP15 in Kopenhagen beloofden de industrielanden jaarlijks 100 miljard dollar beschikbaar te stellen voor maatregelen om de gevolgen van de klimaatverandering in de landen van het zuidelijk halfrond op te vangen. Gelukkig is deze belofte inmiddels – zij het veel te laat – nagekomen. Het komt er nu op aan deze financiële middelen ook efficiënt genoeg in te zetten. Wij stellen daarom voor dat 5 % van dit klimaatadaptatiefonds wordt besteed aan maatregelen om de bevolkingsgroei te beperken. Dit relatief kleine bedrag zou voldoende moeten zijn om zeer efficiënte maatregelen mogelijk te maken, zoals universele toegang tot voorbehoedsmiddelen en passende voorlichting aan vrouwen. Bovendien moet de toegang van vrouwen tot onderwijs in het algemeen worden bevorderd, evenals de versterking van sociale stelsels die een veilige oudedagsvoorziening garanderen, ongeacht het aantal eigen kinderen. Verschillende studies hebben bevestigd dat investeren in gezinsplanning en onderwijs voor meisjes een van de meest efficiënte maatregelen is om de CO2-uitstoot te beperken.3, 4
De European Alliance for a Sustainable Population (eurASP) formuleert dit voorstel met het oog op de COP30 in Brazilië en vraagt de organisaties die deelnemen aan de wereldklimaatconferentie om hun steun. De door hun voorgestelde maatregel koppelt de algemene doelstelling van broeikasgasreducties rechtstreeks aan de doelstelling om de weerbaarheid tegen de gevolgen van klimaatverandering in de betrokken landen zelf te versterken.
Onze vereniging, Duurzame Demografie vzw, is steeds bereid om dit voorstel met uw organisatie te bespreken. Wij zijn een Belgische vzw die zich richt op het bevorderen van een duurzame bevolkingsontwikkeling. Wij volgen de demografische evoluties op en hun impact op het milieu, de economie en de samenleving. Activiteiten van onze vzw zijn onder andere het delen van kennis hierover, het organiseren van evenementen en het samenbrengen van experts en geïnteresseerden om bewustwording te creëren. We zijn lid van de ‘European Alliance for a Sustainable Population’ (eurASP) (www.eurasp.org).
Met vriendelijke groeten,
Fons Jena
Voorzitter van Duurzame Demografie vzw
_______________________
1 Philip Cafaro, “Population in the IPCC’s new mitigation report” The Overpopulation Project. 12 April 2022. https://overpopulation-project.com/population-in-the-ipccs-new-mitigation-report/
2 Michel Sourrouille, Surpopulation… Mythe ou réalité? (Paris, Edilivre, 2023), 115-119.
3 Thomas Wire, Fewer Emitters, Lower Emissions, Less Cost: Reducing Future Carbon Emissions by Investing in Family Planning. A Cost/Benefit Analysis (London: London School of Economics, Operational Research, 2009).
4 Brian C. O’Neill, Michael Dalton, Regina Fuchs, Leiwen Jiang, Shonali Pachauri, and Katarina Zigova, “Global Demographic Trends and Future Carbon Emissions,” Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America 107, no. 41 (2010): 17521–17526, https://doi.org/10.1073/pnas.1004581107.